LỜI NÓI CỦA NGƯỜI ĐÁNH CÁ
Vua Văn-Công thuộc Đời Nhà Tống,
Săn bắn chơi, theo bóng con mồi,
Lạc đường, nghe dạ bồi hồi,
Lối ra chưa thấy, đứng ngồi không yên.
*
May mắn thay ! Gặp người đánh cá,
Tự xưng :”Ta,Vua cả nước này.
Đi săn bắn để giải khuây,
Nơi lạ, không biết ngả nầy về đâu ?”
*
“Phiền người hãy giúp ta, tìm lối,
Ra khỏi đây, gặp Hội Quần Thần.
Lòng nguyện nhớ mãi thâm ân,
Nghĩa kia xin đáp, Quả Nhân giữ lời.”
*
Người đánh cá nghiêng mình thi lễ:
“Xin Quân Vương, cho kể đôi lời”
Vua liền ứng đáp tức thời :
“Chỉ đường ta trước, chuyện đời nói sau.”
*
Đi chặp lâu quanh co, khổ sở,
Vua gặp ngay một số quần thần.
Hết nguy hiểm, thấy an thân,
Cảm ơn rối rít quí nhân dẫn đường.
*
Thiên Tử liền hỏi người đánh cá :
“Người có gì trong dạ đắn đo?
Cứ trình bày để Trẫm lo
Giải quyết thỏa đáng đặng cho hợp tình.”
*
“Tâu Bệ-Hạ Thần dâng ý mọn:
Chim Hải- Âu thường chọn biển sâu.
Nhưng nay, không biết vì đâu?
Đến ngự đồng bái, âu sầu, đói khô.”
*
“Rùa Ba-Ba sống nơi vực thẳm,
Nghe chán chê dò dẫm lên bờ.
Thường nằm sưởi nắng thẫn thờ,
Liền bị người bắt, thịt vơ vào nồi.”
*
“Đấng Quân-Vương, cành vàng lá ngọc,
Cao hứng vui, chịu nhọc đi săn.
Sao không đến chỗ đồng bằng,
Tìm chi rừng núi, thường hằng hiểm nguy?”
*
Vua gật đầu, khen người hữu lý,
Ra lịnh ghi địa chỉ đủ đầy.
An tâm, hãy nhớ sau nầy
Trọng thưởng ơn nọ, giúp đây an toàn.”
*
Nhưng, chàng ta vội vàng thi lễ :
“Danh tánh kia, lấy để làm chi ?
Thánh Hoàng cần chỉ thực thi,
Trị vì minh chánh, có gỉ phải lo ?”
*
“Trước Bệ-Hạ tôn thờ Trời Đất,
Kế mến dân một bậc Minh Quân –
Thu sưu, đánh thuế có chừng,
Công bình, chánh trực, quyết trừng ác gian.
*
“Nếu được vậy, toàn dân cộng hưởng,
Không riêng Thần lãnh thưởng mà thôi.
Khắp nước, hạnh phúc vun bồi,
An cư, lạc nghiệp, vãn hồi thịnh hưng.”
*
“Nếu chẳng may, Nhà Vua bê bối,
Với Đất Trời đắc tội chẳng tôn.
Biên cương không quyết bảo tồn,
Lân bang xâm chiếm, dập dồn binh đao.”
*
“Nếu trong nước, Vua không nghiêm trị,
Bọn tham quan thổ phỉ khác nào?
Cướp bóc, vơ vét đồng bào,
Nghèo nàn, đói lạnh, ra vào không an.”
*
“Nếu Vua tiêu bạc tiền không tiếc,
Phí của công vào việc riêng tư,
Sưu cao, thuế nặng, bấy chừ,
Lòng dân căm phẫn, giống như giặc chòm”
*
“Chửng ấy, dù Thần đây lãnh thưởng,
Của Vua ban, nào hướng được gì ?
Nước nhà loạn lạc, phân ly,
Chắc gì sống sót, nói chi lộc quyền ?”
*
Từ chối xong, anh chàng đánh cá,
Bái ta Vua, từ giã ra đi :
“Thiên-Nhan lui gót kịp thì,
Thần về tệ xá, chuyên trì nghề xưa.”
*
Tân Tử
*
T. & H. Montréal 04-1999
*
Lời bàn:
–
Chú thích:
–
Xem thêm: