TẬP THƠ CỔ HỌC TINH HOA – 30 – TRI ÂM

TRI ÂM

Tích thuật lại Bá-Nha, đời Tống,
Một thượng quan lương đống Đại Phu.
Tánh người hiền hậu, ôn nhu,
Đánh đàn thật giỏi, phàm phu khó bì.
*
Với bạn bè, ông thường than thở:
Chưa tìm ra, ngay ở thế gian,
Người biết thưởng thức ngón đàn,
Do ông trình diễn, gọi hàng tri âm.
*
Một đêm nọ, nhằm khi trăng sáng,
Trên du thuyền, gió thoảng, nên thơ,
Bá-Nha đang ở tại bờ,
Hàm Dương giang khẩu, đợi chờ nước lên.
*
Từ sở Quốc, Ngài quay về nước,
Sứ giả cao thao lược hơn người.
Thêm ngón đàn thật thắm tươi,
Nỉ non, ai oán, khóc cười quá hay.
*
Cao hứng, ông lấy đàn ra khảy,
Trên bờ sông, cả thảy lặng thinh.
Tử Kỳ đốn củi, một mình,
Đi ngang, dừng bước, đứng rình lắng nghe.
*
Tiếng đàn đang giữa chừng trầm bổng,
Bỗng nhiên đâu đứt hỏng đây tơ.
Việc xảy ra thật bất ngờ,
Bá-Nha nghĩ có người chờ đâu đây.
*
Ông ra lịnh quân đi lục soát,
Tìm gian phi ở các nẻo đường.
Tử Kỳ chừng ấy hết phương,
Mau lên tiếng để tỏ tường giải phân.
*
“Tôi, Tử Kỳ, chuyên nghề đốn củi,
Trên đường về,giong ruổi ghé ngang.
Nhặt khoan trầm bổng tiếng đàn,
Dừng chân nghe lén, ngỡ ngàng biết bao.”
*
“Thật tình, tôi vốn người lương thiện,
Thích tiếng đàn, điêu luyện phím tơ.
Âm thanh tuyệt diệu bất ngờ,
Nghe qua thính giả lòng ngơ ngẩn mừng.”
*
Nha thoạt tiên thấy không hợp lý,
Bởi Tử Kỳ niên kỷ xuân xanh,
Khó bề biết nhạc thật rành,
Để trọn thưởng thức ngọn ngành nhạc công.
*
Ông bèn mời Tử Kỳ xuống viếng
Chiếc du thuyền, kể chuyện hàn ôn.
Đối xử thân mật dập dồn,
Như là khách quý, ôn tồn hàn huyên.
*
Để thử tài khách về âm nhạc,
Bá-Nha đàn ba bản bổng trầm,
Yêu cầu Kỳ lắng nghe âm,
Đoạn cho biết rõ nội tâm người đàn.
*
Trọn ba lần, Kỳ đều đoan trúng,
Khiến Bá-Nha trong bụng càng mừng.
Gặp tri âm, khó dửng dưng,
Cầm ngay tay bạn, ngập ngừng ngợi khen.
*
Lần hồi Ngài hỏi thăm gia đạo,
Của Tử Kỳ, mong tạo thân tình.
Kỳ bèn bày tỏ cảnh mình,
Với người bạn mới, nhục vinh mọi đường.
*
“Sinh kế tôi là nghề đốn củi,
Đem bán trong chợ buổi hoàng hôn.
Nhà còn phụ mẫu hàn ôn,
Trọn bề phụng dưỡng, bồn chồn da đây.”
*
Nha khuyên bạn thay nghề đổi nghiệp,
Đến kinh thành tiện dịp tiến thân.
Luyến ái chi cảnh thanh bần,
Xuân tươi lứa tuổi, ngại ngần uổng thay.
*
Kỳ cảm động, tri ân rối rít,
Phận làm con chằng chịt buộc răng.
Cha mẹ tuy vẫn khang an,
Không tiện xa cách, tìm đàng công danh.
*
Vì trọng trách trào đảng khẩn cấp,
Nha chia tay, tràn ngập u buồn.
Mến người bạn trẻ, lệ tuôn,
Tri âm quý trọng, như tuồng tay chân.
*
Ông hứa chắc ngày này, năm tới,
Tại nơi đây, bến mới Hàm-Dương.
Đôi tri âm sẽ tìm phương
Siết chặt tình bạn, nén hương ước nguyền.
*
Đến năm sau, Bá Nha trở lại.
Bến Hàm-Dương, cứ mãi trông chờ.
Lòng buồn, ý nghĩ vẩn vơ,
Tư gia tìm đến, càng ngơ ngẩn lòng.
*
Gặp phụ mẫu đang hồi quạnh quẽ,
Sống lây lất, buồn tẻ, héo hon.
Cho hay Kỳ nay chẳng còn,
Vì lao phổi nặng lần mòn ra đi.
*
Tin bất ngờ ví như sét đánh.
Nha thẫn thờ trước cảnh biệt ly.
Dò đường đến mộ Tử Kỳ,
Nén hương tiễn bạn, ai bị lệ trào.
*
Đoạn lấy đàn dạo lên một bản,
Thật lâm li, ai oán, khóc than.
Đàn xong, dạ lại xốn xang,
Tiếc thương, thổn thức, bạn vàng còn đâu?
*
Ngài nghĩ rằng : từ nay đến thác,
Khó tìm ra bạn khác tri âm.
Giữ làm chi nữa đàn cầm,
Đập tan từng mảnh, âm thầm mến thương.
*
T. & H. Montréal 04-1999
*