YÊU LÊN TỐT, GHÉT LÊN XẤU
Di-Tử Hà làm quan Nước Vệ,
Được Nhà Vua quý nể, mến thương.
Một hôm ở giữa đêm trường,
Mẹ già đau nặng, hết phương vẫy vùng!
*
Không ngần ngại, Tử Hà mượn đỡ
Chiếc Long Xa để chở me đau,
Gặp lương y, uống thuốc vào,
May thay, bệnh dứt, mừng nào lớn hơn?
*
Khi nghe tin, Nhà Vua khen ngợi :
“Như Tử-Hà, hiếu mới đáng nêu.
Chẳng sợ chân chặt, đầu bêu,
Long Xa đi chuyển là điều hiểm nguy.
*
Theo Luật lệ thông thường Nước Vệ,
Kẻ nào dùng xe để cho Vua,
Bị chặt chân, chẳng nên đùa,
Chớ nên ngồi ghế xe Vua hại mình.
*
Lại một hôm, Tử Hà phò Chúa,
Dạo vườn hoa, đất của Nhà Vua,
Lúc ấy, Đào hãy còn chua,
Vì trái non nớt, bởi mùa vừa sang.
*
Bỗng đâu, Hà tìm ra trái chín,
Miệng ăn thử, mừng quýnh reo vang :
“Thật ngon, của quý Trời ban,”
Lanh tay đút miệng Thiên Nhan tiện dùng.
*
Vua gật đầu, bật cười, vui tính:
Thật thương Ta. Nhường nhịn món ngon.
Thay vì ăn hết cho tròn,
Hy sinh, dâng Chúa, lòng son ai bằng ?”
*
Nhưng, về sau, đất bằng sóng dậy,
Vua không còn tin cậy, như xưa.
Tử-Hả hết được Vua ưa,
Lại có phần ghét, cũng chưa vừa lòng!
*
Một hôm, đem Tử-Hà luận tội,
Hoàng Thượng bèn kể nỗi bất bình:
“Với Vua, Hà tội rẻ khinh,
Tự tiện sử dụng cho mình Long Xa!”
*
“Đáng lý đem chặt chân, ngày ấy,
Để mọi người nhìn thấy làm gương.
Đừng giỡn mặt với Quân Vương,
Luật Nước ghi rõ, mọi đường thiệt hơn.”
*
“Lại bữa nọ, trong Vườn Thượng Uyển,
Tử-Hà đang ăn miếng Hồng Đào,
Cắn phân nửa, đoạn cho vào,
Miệng Trẫm phần sót, mảnh Đào đang ăn.”
*
“Thật vô phép, khi quân, tự mãn,
Kém vệ sinh, quá đáng, khó dung.
Một mình tự tác, tự tung,
Khinh miệt Hoàng Thượng, như giun, chẳng bằng.”
*
Nói xong bèn đem ra xử tội,
Giữa quần thần, triều nội lặng thinh.
Can phạm đáng án tử hình,
Người mà năm trước, ân tình của Vua!
*
Một gương đáng cho người soi sáng,
Lúc thương yêu: ấu dáng vẫn tròn.
Ghét thì, dù trái bồ hòn,
Thân hình méo mó, vậy còn nói chi?
*
Hàn Phi Tử
*
T. & H. Montréal 04-1999
*
Xem thêm: